“Máy đèn hay còn gọi là máy phát điện. Chức năng của máy đèn là sản sinh ra điện để cung cấp cho các thiết bị dùng điện trên tàu. Nói đến máy đèn, ta thường nghĩ ngay đến một động cơ diesel(Diesel Engine) lai máy phát điện (Electric Generator). Bởi thế mới có tên chung là máy phát điện(Generator Engine-G/E). Máy đèn là một thiết bị quan trọng(critical equipment) trên tàu. Nhiên liệu dùng cho máy đền thường là DO. Có một số máy có thể dùng FO
1. Các điểm chú ý khi sử dụng GE
a) Chuẩn bị khởi động máy đèn
- Kiểm tra dầu nhờn cát-te, đòn gánh, bộ điều tốc, tuốc-bin, dầu nhờn thanh răng bơm cao áp, dầu bệ đỡ máy phát…
- Kiểm tra và bổ sung thêm két nước mát máy đèn
- Kiểm tra dầu DO,(FO), lọc đầy két dầu, xả nước két dầu
- Kiểm tra và mở các van DO,(FO),LO,CFW và SW liên quan
- Mở biệt-xả trên nắp xi lanh
- Bơm dầu nhờn bằng tay(hoặc bằng bơm) khoảng 10 phút
- Via máy khoảng 10 vòng
- Xạc đầy chai gió, xả nước chai gió và hệ thống gió
- Mở gió khởi động, lăng-xê máy
- Nếu không vướng mắc gì thì đóng các biệt-xả
- Khởi động máy ở vòng quay thấp
- Tăng vòng quay từ từ đến vòng quay định mức
- Chờ máy nóng(chạy khoảng 10 phút), tiến hành hòa điện
- Kiểm tra các thông số và điều chỉnh tải từ từ
- Hâm dầu và chuyển sang chạy dầu FO(nếu thiết bị chạy FO)
b) Duy trì máy đèn hoạt động
- Kiểm tra trạng thái hoạt động của máy: tiếng kêu và độ rung…
- Kiểm tra nhiệt độ khí thoát, nhiệt độ CFW ra khỏi xi-lanh
- Kiểm tra mức và nhiệt độ dầu nhờn T/C
- Kiểm tra nhiệt độ và áp lực gió tăng áp
- Kiểm tra áp lực LO, CFW, SW, DO(FO)
- Kiểm tra áp lực LO, con-cò, đòn-gánh và thanh răng bơm cao áp
- Kiểm tra mức và nhiệt độ dầu nhờn bệ đỡ máy phát
- Kiểm tra nhiệt độ dầu FO( nếu chạy bằng dầu FO)
- Kiểm tra tải của máy phát(Kw) và các thông số của nó
(chú ý khi tàu làm hàng hay khi tải cao thì phải chạy thêm máy đèn hay phải giảm tải)
- Giữ vệ sinh và lau chùi sạch sẽ bên ngoài máy trước khi giao ca
- Ghi nhật kí 2 giờ/ lần
c) Chuẩn bi tắt máy đèn:
- Tiến hành đổi sang DO và chạy khoảng 20 phút (nếu đang chạy FO)
- Giảm bớt tải đến khi “Kw = 0” thì ngắt tải hoàn toàn
- Giảm bớt vòng quay tới tối thiểu
- Chạy thêm khoảng 15 phút để máy nguội, sau đó tắt máy
- Mở các biệt-xả trên nắp xi-lanh
- Lăng-xê máy để quyét khí sót và thổi muội làm sạch buồng đốt
- Bơm dầu nhờn bằng tay và via máy khoảng 20 vòng
- Đóng các van gió khởi động lại
- Đóng các van dầu LO, DO, CFW, SW và các van liên quan(nếu cần)
2. Các sự cố thường xảy ra do sai sót khi sử dụng
- Quên không mở hết các biệt-xả khi via máy(đối với máy có biệt xả)
- Quên không bơm dầu bằng tay(hoặc bằng bơm) khi via máy lúc khởi động và khi nghỉ máy sẽ dẫn đến tróc bạc và kẹt các chi tiết động của máy
- Không via máy hoặc via không đến nơi đến chốn, khởi động máy vội vàng sẽ dẫn đến vỡ máy do “thủy kích” vì có nước bên trong xi-lanh
- Quên hoặc không xả nước két dầu đốt làm máy bị “chết”
- Không tuân thủ đúng các bước đổi dầu FO-DO làm kẹt bơm cao áp(máy chạy FO)
- Trong ca không chú ý điều chỉnh tải làm máy quá tải và bị rung
- Sau khi bảo dưỡng, khởi động lại máy quên không cho dầu nhờn hoặc cho thiếu vào máy hoặc bệ đỡ máy phát làm cháy và hỏng bạc đỡ trục
- Khi mất nước làm mát(CFW), máy rất nóng, thường hay vội vã cho nước lạnh vào máy, làm nứt mặt qui-lát hoặc nứt sơ-mi
- Mất nước làm mát khi sửa chữa ME hoặc máy đèn khác làm máy đèn cúp điện
- Máy bị quá nhiệt do mất nước biển làm mát vì tắc phin lọc ngoài mạn
- Trong ca, không thường xuyên kiểm tra các thông số áp suất và nhiệt độ của LO, CFW, FO, nhiệt độ khí thoát…hoặc không phát hiện được các chi tiết bị lỏng(đề-xe) kịp thời, dẫn đến sự cố đáng tiếc
- Khi máy dừng, không hâm sấy, via hoặc chạy thử làm máy mất “kích từ”, khi chạy lại máy, máy không phát điện được
3. Hòa đồng bộ 2 máy phát
a) Điều kiện hòa đồng bộ hai máy phát điện đồng bộ hoạt động song song với nhau:
(1) Điện áp 2 máy phát phải bằng nhau(U1=U2)
(2) Tần số(Hz) của 2 máy phát phải bằng nhau(F1=F2)
(3) Điện áp pha 2 máy phát phải trùng nhau(góc U1,U2 =0)
(4) Đúng thứ tự pha
Nếu thỏa mãn 4 điều kiện trên, hai máy phát hoạt động song song sẽ không gây ra dòng điện cân bằng chạy quẫn giữa 2 máy phát. Nếu tồn tại dòng điện chạy quẩn này, sẽ gây tổn hao phụ phá vỡ chế độ làm việc của hai máy phát.
Trong thực tế trên tàu thủy, khi hòa đồng bộ hai máy phát bằng tay hoặc hòa tự động cũng phải kiểm tra các điều kiện trên. Người ta dùng phương pháp đèn(đèn tắt hoặc đèn quay) hay dùng”đồng bộ kế” kết hợp với các đồng hồ “vôn-kế”
Các bước hòa đồng bộ:
- Điều chỉnh vòng quay(Hz) hai máy bằng nhau
- Kiểm tra điện áp hai máy phát bằng nhau(nếu lệch, phải điều chỉnh)
- Nếu hòa “tự động” chỉ việc bật công tắc “select”(lựa chọn) sang máy hòa(mới chạy) và ấn nút “parallel”(song song) thì hệ thống sẽ tự động điều chỉnh và hòa mạng cho hai máy làm việc song song
- Trong trường hợp hòa “bằng tay”: sau khi đã điều chỉnh hai máy đều nhau về tần số và điện áp, bật công tắc”select” sang máy định hòa, theo dõi đồng hồ “đồng bộ kế”. Khi thấy 3 đèn cùng sáng và kim của “đồng bộ kế” chỉ 12 giờ thì nhanh chóng đóng cầu giao hòa mạng hai máy phát. Sau đó phải điều chỉnh các thông số trên của hai máy cho phù hợp nhau
Ngắt tải một máy
Khi hai máy đang làm việc song song, muốn ngắt tải phải làm các bước sau:
- Tải của hai máy lúc này phải dưới mức qui định(mức thấp)
- Đổi dầu sang DO cho máy định ngắt tải(nếu chạy FO)
- Dồn tải của máy phát định tắt cho máy đang hoạt động
- Khi thấy tải của máy định tắt = 0 thì ngắt cầu giao chính hay ấn nút “OFF”
- Giảm vòng quay máy định tắt về nhỏ nhất và để chạy khoảng 10 phút cho máy nguội
- Tắt máy hoàn toàn và làm thủ tục nghỉ máy
Trang Chính 